Towarzystwo powstało ponad ćwierć wieku temu, 25 stycznia 1983 roku z inicjatywy byłych więźniów KL Auschwitz, którzy postanowili podjąć różnorodne działania, aby zachować pamięć o tragicznych wydarzeniach z czasów istnienia niemieckiego, nazistowskiego obozu zagłady w Oświęcimiu. W ciągu minionego ćwierćwiecza działacze TOnO, nie tylko byli więźniowie, ale również ludzie interesujący się historią KL Auschwitz, w większości urodzeni już po wojnie, zrobili wiele, aby temu zapobiec. Celem Towarzystwa jest szeroko pojęta opieka nad byłym hitlerowskim obozem zagłady Auschwitz-Birkenau, działalność oświatowa i popularyzatorska, mająca za zadanie zachowanie i utrwalanie w szerokich kręgach społeczeństwa, przede wszystkim wśród młodzieży, pamięci o obozie koncentracyjnym i obozie zagłady Auschwitz-Birkenau oraz innych miejscach pamięci narodowej. Celem towarzystwa jest również roztaczanie opieki nad byłymi więźniami KL Auschwitz-Birkenau i innych hitlerowskich obozów koncentracyjnych. Dorobek TOnO w tym zakresie jest pokaźny.